Zaburzenia integracji sensorycznej a wpływ na żywienie

Integracja sensoryczna to sposób, w jaki organizm odbiera i odczytuje bodźce pochodzące ze środowiska zewnętrznego lub własnego ciała. W przypadku wystąpienia zaburzeń integracji sensorycznej dochodzi do nieodpowiedniego postrzegania dźwięków, obrazów, a także wrażeń ruchowych i dotykowych. Zakłócenia tych procesów, zwłaszcza w okresie intensywnego rozwoju dziecka, mogą oddziaływać negatywnie na życie rodzinne, społeczne i emocjonalne, objawiając się problemami z koncentracją, rozwojem, zachowaniem czy koordynacją. Co więcej, zaburzenia te mogą mieć wpływ na żywienie poprzez występowanie np. charakterystycznych reakcji węchowych czy smakowych^{1, 2}. Jak zatem zaburzenia te mogą oddziaływać na żywienie naszych najmłodszych?

Przyczyny występowania zaburzeń integracji sensorycznej

Wskazuje się, że zaburzenia te mogą być spowodowane:

• uwarunkowaniami genetycznymi,
• czynnikami prenatalnymi (np. substancje, które działają szkodliwie na płód, palenie papierosów czy picie alkoholu w ciąży, występowanie ciąży mnogiej),
• niską masą urodzeniową dziecka,
• przedwczesnym porodem,
• występowaniem stresu u dziecka tuż po narodzeniu,
• niekorzystnymi czynnikami okołoporodowymi (np. żółtaczka, długotrwała hospitalizacja czy czynniki środowiska)¹.

Jakie są najczęstsze objawy zaburzeń integracji sensorycznej?

Potencjalne objawy, które mogą sugerować występowanie tych zaburzeń, to zwłaszcza:

• nadmierna lub zbyt mała wrażliwość na dotyk czy ruch, a także bodźce słuchowe, wzrokowe,
• zbyt niska lub nadmierna aktywność,
• ograniczony rozwój zdolności ruchowych,
• spowolniony rozwój mowy czy zdolności językowych,
• kłopoty z koordynacją,
• problemy z zachowaniem,
• niska samoocena,
• kłopoty z odpowiednią organizacją,
• problemy w nauce ².

Wpływ zaburzeń integracji sensorycznej na żywienie

U dzieci doświadczających zaburzeń integracji sensorycznej mogą wystąpić również problemy związane z odżywianiem. Często stwierdza się, że są to niejadki, które nie chcą zmierzyć się z zapachem, smakiem czy konsystencją pokarmów. Ważne jest zrozumienie, z czego wynika niechęć do jedzenia u dziecka. Spożywanie posiłków to skomplikowane doświadczenie pod względem sensorycznym - produkty żywnościowe różnią się zapachem, smakiem, wyglądem, a także konsystencją. Co więcej, osoby, które rozmawiają i uczestniczą we wspólnym spożywaniu posiłków oddziałują na zmysł słuchu malucha. U dzieci z zaburzeniami integracji sensorycznej stwierdza się często niechęć do dotykania jedzenia, czy spożywania posiłków ze względu na zapach, a także awersję do konsystencji oraz smaku posiłków³.

W zależności od zachowań dzieci z zaburzeniami integracji sensorycznej, wyróżnia się te, które są nadreaktywne, podreaktywne bądź te, które poszukują wrażeń sensorycznych. Dziecko nadreaktywne reaguje na bodźce zmysłowe w ten sposób, że nie toleruje niektórych konsystencji, czy temperatury pokarmów, nie przepada za zapachami, które nie są dostrzegane przez innych, a także może zasłaniać oczy, jeżeli widzi zbyt dużą ilość elementów. Dziecko podreaktywne lubi spożywać ostre pokarmy, a także nie jest świadome nieprzyjemnych zapachów. Z kolei dziecko, które poszukuje wrażeń sensorycznych może oblizywać niejadalne przedmioty, czy też wąchać jedzenie, ludzi, poszukując tym samym silnych zapachów¹.

Ograniczone spożycie pokarmów, które najczęściej są monotonne, zmniejszony apetyt, czy długie przerwy pomiędzy posiłkami, mogą w konsekwencji doprowadzić do wystąpienia niedoborów żywieniowych. Co więcej, występowanie zaburzeń integracji sensorycznej może objawiać się w podobny sposób, jak zaburzenia odżywiania³. Pomocne w tym przypadku może okazać się rozważenie z lekarzem zastosowania dodatkowego wsparcia żywieniowego. Przykładem takim może być produkt Resource Junior, który pozwala na dostarczenie cennych składników odżywczych oraz energii w łatwy sposób przy braku apetytu, czy wybiórczym jedzeniu, które mogą doprowadzić do niedożywienia. Preparat ten dostępny jest zarówno w wersji w proszku, jak i w płynie, dzięki czemu możliwe jest zastosowanie preferowanej formy produktu.