10 najczęstszych problemów w chorobie nowotworowej – wskazówki, cz. II

Poniżej opisujemy kolejne najczęstsze przyczyny rezygnacji ze spożywania posiłków podczas choroby nowotworowej i sposoby jak sobie z nimi radzić.

1. Zaparcia.

   Jeśli Twoja dieta w chorobie nowotworowej znacznie się zmieniła, jesteś mniej aktywny, a ponadto przyjmujesz przeciwbólowe leki opioidowe mogą pojawić się u Ciebie zaparcia wynikające z obniżonej perystaltyki jelit.

   Jak sobie radzić z zaparciami - wskazówki:

   • Pij dużo płynów – co najmniej 1,5-2 l dziennie. Wskazane są te ciepłe jak słaba herbata, ale także woda mineralna, soki i kefiry. Do szklanki wody możesz dodać też łyżkę oliwy i wypić tak przygotowaną mieszankę.
   • W Twojej diecie nie powinno brakować owoców i warzyw. Jeśli nie możesz spożywać ich w formie surowej, spróbuj wprowadzić je do jadłospisu w formie gotowanej czy zup typu krem.
   • Wybieraj produkty zbożowe pełnoziarniste. Brązowy ryż, pełnoziarnisty makaron i pieczywo mogą zawierać kilka razy więcej błonnika niż ich „białe” odpowiedniki.
   • Wprowadź do menu rośliny strączkowe. Warunkiem jest oczywiście ich dobra tolerancja i brak wzdęć po ich spożyciu.
   • Jedz jogurty naturalne z dodatkiem owoców świeżych i suszonych, a także orzechów.
   • Wyeliminuj produkty spowalniające perystaltykę jelit. Do tej grupy należy kakao, czarna mocna herbata, czekolada.
   • Unikaj pokarmów cierpkich: pigwy, bananów, cynamonu, czerwonego wina.
   • Spróbuj namoczonych suszonych śliwek. W takiej formie zjedz je rano na czczo.
   • Jeśli to możliwe, zwiększ aktywność fizyczną. Idź na spacer, wykonuj lekkie ćwiczenia.

2. Problemy z połykaniem pokarmów stałych.

   Choroba nowotworowa i jej leczenie mogą powodować trudności w przełykaniu. Jeżeli dotyczy to także Ciebie, zmodyfikuj konsystencję spożywanych posiłków. Lepiej tolerowane są zazwyczaj dania miękkie lub płynne. Warto wiedzieć, że płyny gęste mogą okazać się dla Ciebie łatwiejsze w przełykaniu niż rzadkie.

   Jak sobie radzić z połykaniem pokarmów stałych - wskazówki:

   • Unikaj produktów twardych. Ich przykładem może być suche pieczywo, surowe warzywa, orzechy.
   • Stawiaj na mniejsze, ale bardziej kaloryczne posiłki. Do zagęszczania użyj jajka, pełnotłustych produktów mlecznych. Dodawaj do potraw masło lub dobry olej roślinny, które ponadto ułatwią formowanie kęsa.
   • Unikaj produktów przyklejających się do podniebienia.
   • Rozwadniaj pokarmy stałe tymi płynnymi jak zupa, łagodny sos, mleko. Takie połączenia pomagają uzyskać rzadszą i delikatniejszą konsystencję ułatwiającą przełykanie.
   • Produkty zbożowe namocz w mleku, w naparze z herbaty lub w bulionie.
   • Wybieraj formę puree. Gęsta, ale gładka konsystencja stała jest dużo łatwiejsza w połykaniu. Łącz w takiej formie warzywa z produktami bogatymi w białko np. mięso, ryby, jaja.
   • Porozmawiaj z lekarzem o możliwości wprowadzenia do menu wsparcia żywieniowego w postaci płynnych preparatów odżywczych. Pomogą dostarczyć pełnowartościowego białka i zwiększą energetyczność diety.

3. Zmiany smaku.

   Choroba nowotworowa oraz jej leczenie mogą zmienić sposób w jaki odczuwasz smak i zapach potraw. Ulubione potrawy mogą nagle zyskać gorzki lub metaliczny smak, co skutkuje często brakiem apetytu.

   Jak sobie radzić ze zmianami smaku - wskazówki:

   • Jedz potrawy, które lubisz. Jeśli coś nie smakuje dobrze, spróbuj tej potrawy ponownie za kilka tygodni, gdyż sposób odczuwania smaku może się zmieniać.
   • Zamień produkty, które Ci nie smakują na inne. Zdarza się, że czerwone mięso jak wołowina może nagle zacząć pachnieć i smakować dziwnie (metalicznie). W takiej sytuacji wybieraj mięso białe, ryby lub wegetariańskie źródła białka jak rośliny strączkowe.
   • Marynuj jedzenie. Smak mięsa, drobiu i ryb możesz poprawić korzystając z marynat na bazie olejów, kefiru, soków owocowych i dodatku ziół. Tak przygotowaną potrawę marynuj w lodówce aż do momentu obróbki termicznej.
   • Gotuj w sosie lub dodaj sosu. Potrawy z ryb, kurczaka i jaj mogą smakować lepiej z dodatkiem warzywnego sosu.
   • Słódź pokarmy. Powinno pomóc, jeśli odczuwasz smak potrawy jako słony, gorzki lub kwaśny. W tym celu możesz wykorzystać cukier, ale także stewię czy ksylitol.
   • Podawaj posiłki w temperaturze pokojowej. W ten sposób ograniczysz ich zapach, ponadto chłodniejsze mogą smakować lepiej niż gorące.
   • Trzymaj potrawy pod przykryciem, unikniesz mieszania się zapachów.
   • Do napojów używaj kubków z pokrywkami, np. podróżnych. Ograniczysz tym samym odczuwanie ich zapachu
   • Korzystaj z okapu kuchennego i wietrz pomieszczenie, w którym gotujesz. Kiedy podnosisz pokrywki, rób to w kierunku od siebie.

4. Problemy z połykaniem płynów.

   Zaburzenia połykania najczęściej polegają na utrudnionym i nieprawidłowym przechodzeniu pokarmów, napojów, połykanych leków lub śliny z jamy ustnej – do gardła, przez przełyk aż do żołądka. Zaburzenia połykania wbrew pozorom często dotyczą także przełykania pokarmów płynnych oraz napojów. Możesz mieć takie dolegliwości, ponieważ bardzo szybko przechodzą one przez przełyk i trudno kontrolować ten proces.

   Jak sobie radzić z połykaniem pokarmów płynnych - wskazówki:

   • Płyny spożywaj zawsze po ich uprzednim zagęszczeniu. Możesz spożywać je w postaci galaretek lub po dodaniu do nich specjalnych zagęstników, które są dostępne w aptekach.
   • Nie mieszaj ze sobą produktów o różnej konsystencji. Zupa z dodatkiem ryżu lub makaronu to nie najlepszy wybór.
   • Jedz w odpowiedniej pozycji. W przypadku problemów z połykaniem płynów usiądź z ramionami wysuniętymi do przodu, głową lekko przechyloną do przodu oraz stopami opartymi o podłogę.
   • Jeśli obserwujesz u siebie występowanie kaszlu, piekący ból w klatce po posiłku, zmieniony głos lub zwracanie pokarmu przez nos porusz ten temat koniecznie z lekarzem.

5. Zmęczenie.

   Niejednokrotnie możesz czuć się zmęczony i pozbawiony sił. Taki stan może być wynikiem choroby nowotworowej, a także może być działaniem niepożądanym leczenia onkologicznego, zbyt małego spożycia żywności, przyjmowania dużej ilości leków, niedokrwistości, bezsenności, czy depresji. Zmęczenie może potęgować także stres. Zmęczenie natomiast powoduje, że nie mamy siły gotować ani jeść.

   Jak sobie radzić ze zmęczeniem - wskazówki:

   • Dużo pij. Odwodnienie może być jedną z przyczyn zmęczenia.
   • Staraj się jeść regularnie. Nie ma energii, jeśli organizm nie zaspokoi choćby swoich podstawowych potrzeb kalorycznych.
   • Odpoczywaj. Odpocznij w ciągu dnia i kładź się spać wcześniej, kiedy organizm odpoczywa najbardziej efektywnie.
   • Nie rezygnuj z aktywności. Jeśli tylko to możliwe chodź na krótkie spacery lub rób proste ćwiczenia.
   • Wybieraj łatwiejsze i krótsze wersje ulubionych czynności. Jeśli czujesz, że musisz odpocząć zrób to bez wyrzutów sumienia.
   • Wyznaczaj sobie priorytety i dziel zadania na kilka dni. Rób w pierwszej kolejności to, co najważniejsze. Czynności mniej istotne przełóż na później lub podziel się obowiązkami z kimś innym.
   • Porozmawiaj o zmęczeniu z lekarzem. Jeśli będzie miało podłoże medyczne, poszukajcie wspólnie optymalnego rozwiązania.
   • Porozmawiaj z lekarzem o możliwości wprowadzenia do menu wsparcia żywieniowego w postaci preparatów odżywczych. Pomogą dostarczyć pełnowartościowego białka i zwiększą energetyczność diety.