infolinia: +48 800 174 902
Pacjent onkologiczny - Kompendium wiedzy o żywieniu
W artykule:
Pacjent onkologiczny - podstawowe informacje
Pacjent onkologiczny
Pacjent onkologiczny, czyli osoba, u której wykryto nowotwór lub istnieje jego podejrzenie, przeważnie otrzymuje taką informację po uzyskaniu wyników badania histopatologicznego. U osób zmagających się z chorobą onkologiczną dochodzi do przekształcenia zdrowych komórek ustroju w komórki nowotworowe. Zmodyfikowana tkanka nastawiona jest na szybki rozwój i rozprzestrzenianie się, przez co komórki nowotworowe dzielą się w niekontrolowany sposób, zaburzając prawidłowe funkcjonowanie organizmu.
Podstawowym punktem kontaktu dla pacjenta wymagającego leczenia onkologicznego, jest lekarz podstawowej opieki zdrowotnej, który odgrywa kluczową rolę w udzielaniu świadczeń zdrowotnych. Leczenie onkologiczne może obejmować różne metody, takie jak chemioterapia, radioterapia, immunoterapia i operacje, w zależności od rodzaju i stadium choroby. Ważne jest, aby pacjenci onkologiczni otrzymali odpowiednie wsparcie emocjonalne i informacje dotyczące ich choroby, aby lepiej zrozumieć proces leczenia i móc podjąć decyzje dotyczące opieki zdrowotnej.
Utrata apetytu
Utrata apetytu jest powszechnym problemem u pacjentów onkologicznych w trakcie leczenia onkologicznego. W przypadku podejrzenia nowotworu złośliwego oraz w trakcie i po zakończeniu leczenia, choroby onkologiczne mogą wpływać na apetyt pacjenta. Utrata apetytu może być wynikiem różnych czynników, takich jak działanie samej choroby, skutki uboczne terapii oraz stres związany z chorobą. W przypadku pacjentów przechodzących przez dalsze etapy leczenia, utrzymanie prawidłowej wagi i odpowiedniego odżywiania, jest kluczowe dla ich siły i zdolności do przeciwdziałania infekcjom. W takich sytuacjach, współpraca z lekarzem oraz dietetykiem może być niezbędna, w celu znalezienia strategii, które pomogą pacjentowi utrzymać zdrową dietę i osiągnąć jak najlepsze wyniki zdrowotne.
Co może być przyczyną utraty apetytu? Po pierwsze, cytokiny, które produkowane są przez
układ odpornościowy w odpowiedzi na rozwój infekcji, wpływają na fałszywe uczucie sytości. Po drugie,
rozwijające się komórki
nowotworowe wytwarzają również takie związki, jak mleczany, które wzmagają brak
apetytu.
Jednak to nie wszystko – problemy w tym zakresie może wywoływać również stres,
działanie niektórych leków lub nudności.
Najprościej rzecz ujmując - choroby onkologiczne charakteryzują się tak silnym wpływem na organizm
pacjenta, że prowadzą do utraty apetytu.
Właśnie dlatego, tak ważne jest, by w obliczu choroby nowotworowej dostarczać organizmowi niezbędną
ilość energii i białka, budując w ten sposób zapasy na przyszłość. Zaletami odpowiedniej diety może być
lepsze samopoczucie, uniknięcie utraty masy ciała, a także wzmożona siła do walki z nowotworem. Jeśli
jednak wymienione wcześniej objawy są na tyle silne, że utrudniają normalne spożywanie posiłków, warto
porozmawiać z lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej o wprowadzeniu wsparcia w postaci żywności
specjalnego przeznaczenia medycznego.
Utrata lub zaburzenia smaku
Utrata lub zaburzenia smaku są częstym zjawiskiem występującym u pacjentów onkologicznych, zarówno po rozpoczęciu leczenia onkologicznego, jak i podczas dalszych etapów terapii. Mogą występować zarówno w trakcie diagnozowania nowotworu, jak i po zakończeniu leczenia. Cały proces diagnostyki i leczenia onkologicznego może mieć wpływ na percepcję smaku pacjenta. Czynniki takie, jak chemioterapia, radioterapia, a także zmiany hormonalne czy stres związany z chorobą, mogą powodować utratę smaku, zmiany w odczuwaniu smaków lub nadwrażliwość na pewne składniki żywności. Warto zauważyć, że utrata lub zaburzenia smaku mogą mieć negatywny wpływ na zdrowie pacjenta, ponieważ wpływają na apetyt i chęć spożywania niezbędnych składników odżywczych. W takich sytuacjach, istotne jest skonsultowanie się z lekarzem oraz dietetykiem, aby zminimalizować negatywne skutki utraty smaku.
Dlaczego pacjenci onkologiczni tak często doświadczają utraty lub zaburzeń odczuwania smaku? Może wynikać to ze zmian zapalnych błony śluzowej jamy ustnej, lub nieprawidłowego wytwarzania śliny, wskutek zastosowanego leczenia przeciwnowotworowego. Stosowane podczas chemioterapii leki mogą wpływać na metaliczny posmak w ustach, ze względu na ich obecność w ślinie. Z kolei radioterapia w nowotworach głowy i szyi może oddziaływać na zaburzenia w odczuwaniu ostrości smaku poprzez uszkodzenie gruczołów ślinowych.
Znaczenie żywienia w chorobie onkologicznej
W chorobie onkologicznej, żywienie odgrywa niezwykle ważną rolę, szczególnie w dalszych etapach leczenia. Prawidłowe odżywianie ma istotne znaczenie dla utrzymania dobrego stanu zdrowia pacjenta onkologicznego oraz minimalizowania ryzyka pogorszenia jego kondycji. Właściwie zbilansowana dieta może wspomagać organizm w walce z chorobą, zapewniając niezbędne składniki odżywcze, które mogą wzmacniać układ odpornościowy, zwiększać energię i poprawiać ogólną kondycję pacjenta. Sposób żywienia może mieć wpływ na to, jak organizm pacjenta onkologicznego reaguje na walkę z chorobą nowotworową. Właściwa dieta może być stosowana w profilaktyce niektórych chorób, a jeśli zachorujemy, może mieć wpływ na samopoczucie i kondycję pacjenta. Choroba nowotworowa zwiększa zapotrzebowanie organizmu na niektóre składniki odżywcze, więc warto zadbać o dostarczanie ich w odpowiedniej ilości, by uniknąć spadku masy ciała.
Właśnie dlatego powstało Nestlé Health Science, aby produkować żywność dla osób, które nie są w stanie, przy pomocy zwykłych produktów spożywczych, dostarczyć sobie wszystkich potrzebnych składników odżywczych w odpowiednich ilościach. Produkty Nestlé Health Science dostępne są w wielu wersjach smakowych oraz formach podania i przeznaczone są dla pacjentów z różnymi potrzebami żywieniowymi. Dzięki temu, nawet osoby odczuwające dyskomfort związany z odczuwaniem smaku i zapachu znajdą tu coś dla siebie.
Zapotrzebowanie na białko
W przypadku pacjentów onkologicznych, odpowiednie zapotrzebowanie na białko ma kluczowe znaczenie w zapobieganiu pogorszenia stanu zdrowia. Skierowanie pacjenta na odpowiednią dietę, uwzględniającą zasady postępowania w żywieniu, w przypadku chorób nowotworowych, staje się niezwykle istotne. Szybka diagnostyka i wdrożenie odpowiednich działań są kluczowe dla pacjentów onkologicznych, aby odpowiednio zaspokoić ich zapotrzebowanie na białko. Białko odgrywa ważną rolę w procesie gojenia tkanek, wzmacnianiu układu odpornościowego i utrzymaniu mięśni. Dlatego też, odpowiednio zbilansowana dieta, która dostarcza wystarczającą ilość białka, jest niezwykle istotna w żywieniu pacjentów onkologicznych. Warto nadmienić, że zapotrzebowanie na białko jest szczególnie istotne w okresie okołooperacyjnym, ponieważ odgrywa kluczową rolę w procesie regeneracji organizmu.
Choroba onkologiczna może mieć znaczny wpływ na zwiększenie zapotrzebowania organizmu na białko, nawet o ok. 70 %. Zmagający się z chorobą pacjent onkologiczny, może potrzebować aż 1,5 g białka/kg masy ciała każdego dnia. Co oznacza to w praktyce? Osoby cierpiące na nowotwór, powinny sięgać po produkty obfitujące w pełnowartościowe białko, czyli produkty zwierzęce takie, jak jaja, mięso i jego przetwory, ryby, a także mleko i przetwory mleczne. Przykładowo, aby pokryć zwiększone zapotrzebowanie organizmu na ten składnik, osoba o masie ciała 70 kg powinna spożyć w ciągu dnia 4 jaja kurze, pierś z kurczaka oraz 5 plasterków sera gouda. Jak widać, zapewnienie odpowiedniej ilości białka w diecie pacjenta onkologicznego, przy wykorzystaniu produktów spożywczych wysokobiałkowych, może być nie lada wyzwaniem. Warto jednak zadbać o prawidłową podaż tego składnika, ponieważ warunkuje on właściwy przebieg wielu procesów, wpływając w istotny sposób na regenerację osłabionego organizmu, czy odbudowę ważnych struktur, np. komórek krwi. Jako składnik budulcowy zapewnia prawidłowe tworzenie tkanki mięśniowej, która jest niezbędna do poprawnej pracy układu oddechowego czy krążenia. Białko potrzebne jest również do właściwej pracy układu odpornościowego (m.in. poprzez wytwarzanie przeciwciał), który wymaga szczególnego wsparcia w chorobie onkologicznej. Niewystarczające spożycie tego składnika w tym okresie, może wpłynąć na znaczną utratę masy ciała, zmniejszając skuteczność leczenia. Warto jednak zwrócić uwagę, że w niektórych sytuacjach konieczne może być z kolei zmniejszenie podaży białka, np. w chorobach nerek. W tym przypadku ograniczone spożycie białka zapobiega nadmiernemu obciążeniu nerek, poprawiając ich pracę.
Żywienie medyczne
W chorobie onkologicznej, żywienie medyczne odgrywa istotną rolę, zwłaszcza w sytuacjach, gdy pacjent jest w stanie zagrożenia życia. Wszelkie działania z zakresu szybkiej diagnostyki i leczenia onkologicznego, wymagają kompleksowej opieki, w tym odpowiedniej interwencji żywieniowej. Pracownik medyczny, taki jak dietetyk specjalizujący się w onkologii, odgrywa kluczową rolę w ocenie stanu żywieniowego pacjenta i dostosowaniu odpowiedniego planu żywieniowego. Poprzez monitorowanie stanu żywieniowego pacjenta i zapewnienie odpowiednich składników odżywczych, żywienie medyczne w chorobie onkologicznej ma na celu wspieranie leczenia, minimalizowanie efektów ubocznych i poprawę ogólnego stanu zdrowia pacjenta.
Czym jest żywność medyczna? To wysokobiałkowe lub wysokoenergetyczne preparaty odżywcze, przeznaczone dla pacjentów, u których występuje lub może występować możliwość niedożywienia i osłabienia organizmu. Warto po nią sięgnąć, kiedy przyjmowanie tradycyjnej żywności jest utrudnione i chory nie może dostarczyć sobie odpowiedniej ilości składników odżywczych. Można również stosować ją jako dodatek do tradycyjnego jadłospisu. Tworzona jest we współpracy z pracownikami służby zdrowia, dlatego jej przyjmowanie powinno być najpierw skonsultowane z lekarzem.
Żywność specjalnego przeznaczenia medycznego, zawiera w swoim składzie wszystkie składniki odżywcze, jednak tym, co ją wyróżnia, są specjalnie dobrane proporcje dostosowane do potrzeb pacjentów. Dzięki takim składnikom, jak m.in. białko, witaminy (np. A, C, E, D) oraz składnikom mineralnym (np. żelazo, cynk, selen), żywność medyczna wspomaga również działanie układu odpornościowego.
Główną zaletą jest także to, że żywność medyczna dostarcza dużej ilości energii
(kalorii) w małej
objętości.
Jest to
szczególnie ważne dla osób, którym doskwiera brak apetytu lub borykających się z trudnością z
przełykaniem
lub
suchością w ustach.
W swojej ofercie Nestlé Health Science posiada bogatą gamę produktów odpowiadającą różnorodnym
potrzebom
pacjentów w
chorobach nowotworowych, przewlekłych, osób starszych, w okresie około operacyjnym i rekonwalescencji.
Żywienie w etapach choroby onkologicznej
Wybór żywności specjalnego przeznaczenia medycznego w etapach choroby onkologicznej zależy od indywidualnego zapotrzebowania pacjenta. Niemniej, na jakimś etapie choroby, pacjent onkologiczny doświadczy niezamierzonej utraty masy ciała, dlatego warto włączyć wsparcie żywieniowe do jego diety jak najwcześniej.
Usłyszenie diagnozy jest ciężkie nie tylko dla chorującego na nowotwór, lecz także dla całej jego rodziny. Niestety, nawet proces diagnostyki i leczenia onkologicznego bywa już bardzo stresującym doświadczeniem. Tak naprawdę, jest to zmierzenie się z całkiem nową rzeczywistością. Ważne jest, aby jak najlepiej przygotować się do czekających wyzwań. Warto skrupulatnie zaplanować nową, zbilansowaną dietę, która może pozytywnie wpłynąć na proces leczenia i powrót do pełni sił.
Polecane produkty dla tego etapu
Zapoznaj się z materiałami dedykowanymi
dla tego etapu choroby
Po diagnozie nowotworu przychodzi czas na rozpoczęcie leczenia. Do obecnych metod leczenia należą
leczenie operacyjne,
radioterapia i
leczenie systemowe. Nowotwór jest odpowiedzialny za powstawanie stanu zapalnego w organizmie,
dlatego
mimo obaw,
warto zdecydować się na terapię jak najszybciej. Komórki nowotworowe namnażając się produkują
cytokiny,
które
mogą
zwiększać zużycie energii przez organizm. Wiąże się to z większym osłabieniem pacjenta.
Nowotwór wydziela także czynniki powodujące rozpad białek i tkanki tłuszczowej. Dlatego również tutaj, ważne jest specjalistyczne odżywianie, które wspomoże układ odpornościowy pacjenta i ułatwi zwalczanie infekcji.
Należy zrozumieć, że leczenie onkologiczne jest procesem długotrwałym i wymagającym pobytu w szpitalu. W trakcie procesu leczenia mogą również pojawić się skutki uboczne.
Polecane produkty dla tego etapu
Zapoznaj się z materiałami dedykowanymi
dla tego etapu choroby
Różne metody leczenia raka powodują różne skutki uboczne. Najczęściej jednak pacjenci skarżą
się na
zmęczenie,
nudności, biegunkę i utratę apetytu lub uczucie sytości nawet po małych posiłkach.
Na większość efektów ubocznych pomogą te same rzeczy: duża ilość przyjmowanych płynów, posiłki
częste, lecz w mniejszych porcjach, unikanie potraw tłustych i smażonych, a także spożywanie jedzenia
miękkiego
i w temperaturze pokojowej. Postaraj się je uwzględnić w swoim harmonogramie leczenia.
Polecane produkty dla tego etapu
Zapoznaj się z materiałami dedykowanymi
dla tego etapu choroby
Podczas okresu rekonwalescencji, jednym z najważniejszych elementów, są regularne badania kontrolne i obserwacja. Jest duża szansa na to, że po zakończeniu leczenia efekty uboczne zaczną znikać i wystąpi poprawa samopoczucia. Nie można jednak pozwolić, by przyczyniło się to do rezygnacji z nabytych zdrowych nawyków. Nadal warto dokonywać zdrowych wyborów w diecie i mieć opracowany program ćwiczeń, który pozwoli na powrót do pełni sił.
Polecane produkty dla tego etapu
Zapoznaj się z materiałami dedykowanymi
dla tego etapu choroby
Jako opiekun osoby chorej, odgrywasz najważniejszą rolę w codziennym funkcjonowaniu pacjenta. To
właśnie
do
Twoich
zadań należeć będzie troska o odpowiednią dietę, zbieranie i przetwarzanie informacji, a także
kontakt z
pracownikami służby zdrowia. Mimo, że wiele czynności będzie rutynowych i powtarzalnych, nie
wszystkie
dni
będą
wyglądać tak samo. To nowa rzeczywistość także dla Ciebie, więc nie bój się prosić o pomoc.
Pamiętaj
także,
by
dbać
także o siebie.
W trakcie opieki staraj się zapewnić bliskiej osobie jak największy komfort - jeśli nie
ma
apetytu,
sugeruj
mniejsze przekąski lub pokarmy płynne, które będą wygodniejsze w przyjmowaniu.
Polecane produkty dla tego etapu
Zapoznaj się z materiałami dedykowanymi
dla tego etapu choroby
Udostępnij artykuł:
Potrzebujesz specjalistycznej porady?
Umów się na bezpłatną konsultację żywieniową z naszym Ekspertem!
Polecane produkty
dla pacjenta onkologicznego
Żywność specjalnego przeznaczenia medycznego. Stosować pod kontrolą lekarza. Resource 2.0, Resource 2.0+Fibre: Do postępowania dietetycznego w stanach niedożywienia i/lub w przypadku ryzyka niedożywienia. Resource Protein: Do postępowania dietetycznego w stanach niedożywienia i/lub w przypadku ryzyka niedożywienia, któremu może towarzyszyć zwiększone zapotrzebowanie na białko. Resource Diabet Plus: Do postępowania dietetycznego w przypadku niedożywienia lub ryzyka niedożywienia u pacjentów z zaburzeniami metabolizmu glukozy. Resource Instant Protein: Do postępowania dietetycznego u pacjentów w stanach niedożywienia lub w przypadku ryzyka niedożywienia, u których może występować zwiększone zapotrzebowanie na białko. Resource Refresh: Do postępowania dietetycznego u pacjentów onkologicznych z zaburzeniami zmysłu smaku związanymi z radioterapią lub chemioterapią, niedożywionych lub z ryzykiem niedożywienia. Impact Oral: Do postępowania dietetycznego w stanach niedożywienia lub ryzyku niedożywienia u pacjentów chirurgicznych w okresie okołooperacyjnym.