infolinia: +48 800 174 902
Rak prostaty - profilaktyka i leczenie
Rak prostaty jest najczęściej diagnozowanym nowotworem złośliwym wśród mężczyzn w Polsce. Według danych Krajowego Rejestru Nowotworów, rak prostaty stanowi niemal 20 % wszystkich przypadków zachorowań na nowotwór. Choroba ta dotyka głównie mężczyzn w podeszłym wieku - to właśnie wiek, obok historii rodzinnej czy rasy, stanowi jego główną przyczynę. Oprócz wspomnianych czynników, których nie jesteśmy w stanie wyeliminować, istnieją również te, na które mamy realny wpływ. Przekonaj się, jakie działania profilaktyczne możesz podjąć, aby zminimalizować ryzyko rozwoju raka prostaty.
Przyczyny raka prostaty
Rak prostaty to jeden z najczęstszych nowotworów u mężczyzn, stanowiący poważne wyzwanie dla zdrowia. Zanim jednak zgłębimy metody leczenia i profilaktyki, warto zrozumieć główne przyczyny jego występowania. Ogólnie rzecz biorąc, każdy mężczyzna może być narażony na rozwój raka prostaty. Istnieją jednak czynniki, które zwiększają prawdopodobieństwo diagnozy tej choroby. Przekonaj się, jakie mogą być przyczyny nowotworu gruczołu krokowego.
- Wiek - wraz z wiekiem wzrasta ryzyko raka prostaty - po 50. urodzinach zaczyna gwałtownie rosnąć. Aż 60 % przypadków diagnozowanych jest wśród mężczyzn po 65. roku życia. Choroba ta rzadko stwierdzana jest przed 40. rokiem życia. Stąd też często mówi się, że nowotwór gruczołu krokowego jest chorobą wieku podeszłego.
- Rasa i pochodzenie etniczne - największą częstość zachorowań na raka prostaty stwierdza się wśród Afroamerykanów. Grupa ta jest też dwukrotnie bardziej zagrożona zgonem z tego powodu, niż mężczyźni rasy białej.
- Historia rodzinna raka prostaty – występowanie nowotworu gruczołu krokowego w rodzinie również może zwiększać ryzyko rozwoju tej choroby. Prawdopodobieństwo to wzrasta ponad dwukrotnie w sytuacji, kiedy raka prostaty zdiagnozowano wśród Twoich najbliższych – w tym przypadku ojca lub brata.
- Nawyki żywieniowe – choć dieta nie wpływa bezpośrednio na rozwój nowotworu gruczołu krokowego, pewne nawyki żywieniowe mogą zwiększać ryzyko. Do takich czynników zaliczyć można otyłość, która skorelowana jest z występowaniem wielu chorób nowotworowych. Mimo, że większość badań nie łączy bezpośrednio otyłości z podwyższonym ryzykiem raka prostaty, mężczyźni otyli są bardziej skłonni do rozwoju jego agresywniejszych, bardziej zaawansowanych postaci. Sugeruje się, że systematyczne spożycie nadmiernych ilości wapnia również może nieco zwiększać prawdopodobieństwo wystąpienia tej choroby. Niektóre badania wskazują, że kolejnym czynnikiem może być wysoka podaż tłuszczu z dietą (szczególnie pochodzącego z czerwonego mięsa czy wysokotłuszczowych produktów mlecznych).
- Mutacje genetyczne – niektóre zmiany w genach mogą mieć wpływ na zwiększone ryzyko rozwoju raka prostaty. Przykładowo, mężczyźni ze stwierdzonym zespołem Lyncha są w grupie podwyższonego ryzyka. Mutacje genów BRCA1/BRCA2 również mogą zwiększać prawdopodobieństwo wystąpienia tej choroby.
Zrozumienie przyczyn raka prostaty stanowi klucz do skutecznej prewencji i leczenia tego schorzenia. Odkrywanie związku między genetyką, środowiskiem a rozwojem raka prostaty, może przyczynić się do opracowania bardziej spersonalizowanych strategii profilaktyki oraz skuteczniejszych terapii. Pamiętaj jednak, że występowanie czynników ryzyka raka prostaty nie jest jednoznaczne z rozwojem tej choroby. Warto jednak zadbać o działania profilaktyczne i regularne badania, aby maksymalnie zminimalizować ryzyko rozwoju nowotworu gruczołu krokowego.
Profilaktyka zdrowotna, czyli jak zmniejszyć ryzyko rozwoju raka prostaty
Choć nie ma jednej, sprawdzonej strategii, która pozwoliłaby na wyeliminowanie ryzyka rozwoju raka prostaty, istnieje szereg działań, które mogą pomóc w ograniczeniu szans na jego wystąpienie. Oczywiście - nie jesteśmy w stanie wpłynąć na wszystkie czynniki ryzyka. Okazuje się jednak, że możemy zrobić naprawdę wiele, aby realnie zminimalizować prawdopodobieństwo zachorowania na raka prostaty. Jakie działania profilaktyczne warto zatem wdrożyć do swojej codziennej rutyny?
Zadbaj o swoje codzienne nawyki żywieniowe
Przede wszystkim postaw na prawidłowo zbilansowaną, zróżnicowaną dietę, w której nie zabraknie różnokolorowych warzyw (w tym zielonych warzyw liściastych) i owoców, produktów pełnoziarnistych, „zdrowych tłuszczów” (takich jak kwasy tłuszczowe omega-3 z ryb czy orzechów). Według badań klinicznych likopen - przeciwutleniacz występujący w przetworzonych czy gotowanych pomidorach, a także czerwonych grejpfrutach i arbuzach ogranicza wzrost komórek raka prostaty. W zmniejszeniu ryzyka pomocne może być również regularne spożycie produktów obfitujących w selen, takich jak pestki dyni, owies, pszenica, chude ryby i mięso czy brązowy ryż. Badania kliniczne mówią również o pozytywnym wpływie zielonej herbaty w przypadku podwyższonego ryzyka wystąpienia tej choroby. Zwiększone spożycie polifenoli także okazuje się być pomocne - znajdziesz je we wspomnianej zielonej herbacie, owocach cytrusowych (np. pomarańcze, cytryny, grejpfruty), roślinach z rodziny kapustowatych (np. brokuł, kalafior), miękkich owocach (np. truskawki, borówki, poziomki) czy kakao. Unikaj z kolei spożycia przetworzonego, jak i czerwonego mięsa, tłuszczów nasyconych (pochodzących z produktów zwierzęcych), smażonego czy grillowanego mięsa, wysoko przetworzonej żywności oraz słodzonych napojów. Pomocne może być też ograniczenie nadmiernej ilości wapnia w diecie, jak i zmniejszenie stosowania suplementów wapnia.
Utrzymuj prawidłową masę ciała
Utrata masy ciała i stałe podtrzymywanie jej właściwej wartości, może wspomóc działania profilaktyczne. Poza tym, utrzymywanie prawidłowej masy ciała to kluczowy element zdrowego stylu życia, który ma istotny wpływ na ogólną kondycję i dobre samopoczucie. Dzięki temu możesz zmniejszyć ryzyko rozwoju chorób nowotworowych, jak i innych problemów powiązanych ze zdrowiem. Nadmierna masa ciała może prowadzić do wielu poważnych problemów zdrowotnych, takich jak cukrzyca, choroby serca czy problemy z układem kostno-mięśniowym. Zatem, jeśli zmagasz się z nadwagą czy otyłością, popracuj nad uzyskaniem prawidłowej masy ciała poprzez ograniczenie podaży kalorii, wdrożenie zbilansowanej diety i zwiększenie systematycznego ruchu. Świadome i zdrowe wybory żywieniowe oraz regularna aktywność fizyczna stanowią solidne fundamenty w dążeniu do osiągnięcia i utrzymania ogólnego dobrostanu organizmu.
Postaw na regularną aktywno ść fizyczną
Wspomniany wyżej wysiłek fizyczny jest kolejnym ważnym czynnikiem profilaktyki onkologicznej. Systematyczne ćwiczenia pomogą Ci nie tylko w walce z nadwagą czy otyłością, ale również mogą wspomóc pracę układu odpornościowego, ograniczyć stan zapalny, czy po prostu zmniejszyć konsekwencje siedzącego trybu życia. Badania pokazują, że mężczyźni, którzy dbają o regularny wysiłek fizyczny, mogą być w mniejszym stopniu narażeni na raka prostaty. Dodatkowo, regularne treningi mogą poprawić krążenie krwi, co przyczynia się do ogólnej poprawy zdrowia prostaty. Można powiedzieć, że inwestycja w codzienną aktywność fizyczną staje się jednym z ważnych kroków w kierunku długotrwałej ochrony zdrowia męskiego układu rozrodczego. Zadbaj więc o codzienną dawkę ruchu - wygospodaruj 30 minut na ćwiczenia, najlepiej w większość dni w tygodniu.
Znaczenie żywienia w trakcie leczenia raka prostaty
Rola prawidłowego żywienia jest bardzo ważna w zachowaniu zdrowia, a tym samym w profilaktyce raka prostaty. W trakcie choroby, odpowiednia dieta tym bardziej zyskuje na znaczeniu - oprócz ogólnego stanu zdrowia, wspiera organizm w walce z rakiem, by jak najszybciej powrócił do pełni sił. W związku z tym, warto zadbać o zbilansowaną dietę zarówno w profilaktyce, jak i w trakcie leczenia nowotworu gruczołu krokowego. Należy pamiętać, że utrata masy ciała przed wdrożeniem terapii, w tym chemioterapii działa na naszą niekorzyść - zwiększa liczbę powikłań, może zakłócać przebieg leczenia, jak i obniżać ogólną jakość życia. Stwierdza się, że ubytek masy ciała wśród pacjentów onkologicznych m.in. z rakiem prostaty jest niekorzystnym czynnikiem rokowniczym. Niestety, jak każda choroba, nowotwór gruczołu krokowego również może utrudniać prowadzenie zbilansowanej diety i realizację zapotrzebowania organizmu (np. wywołując dolegliwości takie jak biegunka). W związku z tym bardzo przydatne może okazać się skonsultowanie z lekarzem wdrożenia żywienia medycznego, które w naturalny sposób wesprze dietę onkologiczną chorego.
Rak prostaty - żywienie medyczne
Żywność specjalnego przeznaczenie medycznego może okazać się nieocenionym wsparciem w codziennej diecie pacjenta onkologicznego. Jej zastosowanie ma kilka podstawowych zalet - przede wszystkim pozwala na zapewnienie właściwej podaży cennych składników odżywczych w niewielkiej objętości. Dzięki temu chory borykający się z dolegliwościami ze strony przewodu pokarmowego (takimi jak brak apetytu), które utrudniają spożywanie pożywienia, a jednocześnie zwiększają ryzyko niedożywienia, może wspomóc zaspokojenie potrzeb żywieniowych swojego organizmu. W chorobie nowotworowej warto uwzględnić przede wszystkim zwiększone zapotrzebowanie na białko i energię. Przykładem wysokobiałkowej żywności medycznej jest Resource Protein - kompletny pod względem odżywczym produkt w płynnej formie. Już jedna butelka tego preparatu pozwala na dostarczenie aż 18,8 g pełnowartościowego białka. Jeżeli jednak preferujesz żywność medyczną w proszku, możesz rozważyć z lekarzem zastosowanie koncentratu białka w proszku o neutralnym smaku, czyli Resource Instant Protein. W sytuacji, kiedy pacjent dodatkowo zmaga się z zaburzeniami metabolizmu glukozy (np. cukrzyca), pomocnym rozwiązaniem może okazać się wdrożenie produktu Resource Diabet Plus. To preparat odżywczy w płynie o zwiększonej zawartości białka i energii, a jednocześnie niskim indeksie glikemicznym.
Polecane produkty dla pacjenta onkologicznego
Piśmiennictwo:
- Wojciechowska U., Barańska K., Michałek I., Olasek P., Miklewska M., Didkowska J. A. 2022. Nowotwory złośliwe w Polsce w 2020 roku. Warszawa, Krajowy Rejestr Nowotworów, Narodowy Instytut Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie - Państwowy Instytut Badawczy.
- Johns Hopkins Medicine. Prostate Cancer Risk Factors. Pobrany 09.11.2023 r., z
https://www.hopkinsmedicine.org/health/conditions-and-diseases/prostate-cancer/prostate-cancer-risk-factors - Johns Hopkins Medicine. Prostate Cancer: Prevention. Pobrany 09.11.2023 r., z
https://www.hopkinsmedicine.org/health/conditions-and-diseases/prostate-cancer/prostate-cancer-prevention - American Cancer Society. 2020. Prostate Cancer Risk Factors. Pobrany 09.11.2023 r., z
https://www.cancer.org/cancer/types/prostate-cancer/causes-risks-prevention/risk-factors.html - American Cancer Society. 2020. Can Prostate Cancer Be Prevented? Pobrany 10.11.2023 r., z
https://www.cancer.org/cancer/types/prostate-cancer/causes-risks-prevention/prevention.html - Jarosz M., Sajór I. 2017. Żywienie a choroba nowotworowa. Poradnik dla pacjentów i ich rodzin. Warszawa, PRIMOPRO.
- Jarosz M. (red.). Praktyczny podręcznik DIETETYKI, Instytut Żywności i Żywienia 2010.
- Mayo Clinic. 2022. Prostate cancer prevention: Ways to reduce your risk. Pobrany 10.11.2023 r., z
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/prostate-cancer/in-depth/prostate-cancer-prevention/art-20045641 - Cancer Research UK. 2022. Diet and prostate cancer. Pobrany 11.11.2023 r., z
https://www.cancerresearchuk.org/about-cancer/prostate-cancer/practical-emotional-support/diet - Kłęk S., Kapała A. Leczenie żywieniowe. Varia Medica 2019; 3(1): 77–87.
Żywność specjalnego przeznaczenia medycznego. Stosować pod kontrolą lekarza. Resource Protein - do postępowania dietetycznego w stanach niedożywienia i/lub w przypadku ryzyka niedożywienia, któremu może towarzyszyć zwiększone zapotrzebowanie na białko.