Dieta cukrzycowa – czyli, co może jeść cukrzyk

Cukrzyca jest chorobą metaboliczną, która odznacza się zwiększonym stężeniem glukozy we krwi. Wynika to z zaburzonego wydzielania lub działania insuliny. Wyróżnić można 3 główne typy tej choroby, czyli cukrzycę typu 1, cukrzycę typu 2 oraz cukrzycę ciążową. Najczęściej stwierdza się występowanie cukrzycy typu 2, która dotyczy ok. 90-95 % chorych. Schorzenie to wpływa negatywnie na pracę wielu układów i narządów, w tym nerek czy oczu. Jednym ze sposobów postępowania w tej chorobie jest stosowanie diety cukrzycowej, która pomaga utrzymać poziom cukru we krwi na właściwym poziomie. Dieta cukrzycowa opiera się na unikaniu produktów bogatych w cukier oraz węglowodany o wysokim indeksie glikemicznym. Właściwa dieta cukrzycowa może również przyczynić się do redukcji masy ciała, co jest szczególnie ważne u osób z nadwagą i otyłością które są bardziej narażone na rozwój cukrzycy.^1,2. Dowiedz się, jak powinno wyglądać właściwe postępowanie dietetyczne przy cukrzycy i poznaj najważniejsze zalecenia żywieniowe.

Dlaczego warto zadbać o dietę w cukrzycy?

Cukrzyca jest chorobą, która może wpłynąć na wiele aspektów życia pacjenta. Jednym z najważniejszych elementów leczenia cukrzycy, jest odpowiednio skomponowana dieta, która wpływa na regulację poziomu glukozy we krwi. Spożywanie produktów o niskim indeksie glikemicznym (IG) i unikanie produktów wysoko przetworzonych, może mieć pozytywny wpływ na zdrowie pacjenta z cukrzycą. Według Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego, leczenie pacjentów z cukrzycą powinno uwzględniać wiele aspektów zdrowego stylu życia. Postępowanie powinno obejmować zarówno zróżnicowaną dietę, systematyczne uprawianie aktywności fizycznej, unikanie spożycia alkoholu i palenia papierosów, a także ograniczenie stresu i właściwą higienę snu. Warto jednak pamiętać, że niezależnie od typu cukrzycy, kluczowe znaczenie ma zachowanie prawidłowej masy ciała chorego. Celem diety cukrzycowej jest przede wszystkim:

• utrzymanie właściwego stężenia glukozy we krwi, aby uniknąć działań niepożądanych cukrzycy,
• zachowanie prawidłowego ciśnienia tętniczego krwi, aby zmniejszyć ryzyko rozwoju chorób układu krążenia,
• ograniczenie ryzyka choroby układu sercowo naczyniowego,
• dostarczenie organizmowi niezbędnych składników mineralnych,
• uzyskanie pożądanej masy ciała.

W związku z tym, zmiana nawyków żywieniowych ma istotne znaczenie, zarówno w ogólnym stanie zdrowia chorego, jak i prewencji i leczeniu powikłań cukrzycowych³. Cukrzyca jest chorobą cywilizacyjną - jak zatem z nią walczyć i jak zadbać o prawidłowe żywienie?

Porady żywieniowe - cukrzyca

Nie ma tak naprawdę jednej, uniwersalnej diety dla wszystkich diabetyków. W jej leczeniu mogą być wdrażane różne strategie żywieniowe. Istotne jest jednak stosowanie się do ogólnych zasad prawidłowego żywienia z uwzględnieniem pewnych modyfikacji, takich jak ograniczenie spożycia węglowodanów prostych. To pozwoli na kontrolę poziomu glukozy we krwi, a także zmniejszenie ryzyka rozwoju powikłań tej choroby. Poniżej znajdziesz najważniejsze zalecenia żywieniowe w cukrzycy.

1. Częściej sięgaj po mniejsze, urozmaicone posiłki.

   Zadbaj też o to, aby spożywać je powoli, o stałych porach. Dzięki temu, Twój organizm będzie w stanie lepiej wykorzystywać insulinę.

2. Zwróć uwagę na źródło węglowodanów.

   To one rozkładają się na glukozę, mając tym samym największy wpływ na poziom cukru we krwi. Zalecane produkty z tej grupy to zwłaszcza pełnoziarniste produkty zbożowe, które odznaczają się niskim indeksem glikemicznym. Należą do nich m.in. płatki owsiane, pieczywo pełnoziarniste, gruboziarniste kasze, makaron pełnoziarnisty czy brązowy ryż. Zadbaj o to, aby znalazły się one w Twoim codziennym menu zamiast pszennego pieczywa, jasnego makaronu czy białego ryżu.

3. Ogranicz do minimum spożycie węglowodanów prostych.

   Dla diabetyków groźne jest spożywanie produktów wysokokalorycznych i słodkich. Źródłem węglowodanów prostych jest zwłaszcza cukier, słodycze, ciastka, miód, a także napoje owocowe, soki czy napoje energetyczne.

4. Zwiększ w swojej diecie podaż błonnika pokarmowego.

   Błonnik pokarmowy wpływa na pracę jelit, a także wspiera utrzymanie prawidłowego poziomu glukozy we krwi. Dobrym źródłem błonnika pokarmowego są przede wszystkim warzywa, owoce, pełnoziarniste produkty zbożowe, orzechy czy nasiona roślin strączkowych.

5. Często spożywaj warzywa - zwłaszcza zielone warzywa liściaste.

   Produkty te w niewielkim stopniu wpływają na poziom glukozy we krwi, co jest szczególnie istotne dla cukrzyków. Należą do nich m.in. szpinak, brokuły czy jarmuż. Wybieraj też warzywa nieskrobiowe, takie jak cukinia czy pomidory.

6. Zadbaj również o regularną podaż owoców.

   Sięgaj po te, które odznaczają się niższym indeksem glikemicznym. Większość owoców, w tym m.in. owoce jagodowe, należy do tej grupy. Wybieraj te świeże i mrożone, zwracając uwagę na to, aby nie były przejrzałe. Unikaj tych, które mają wysoki indeks glikemiczny, a więc mogą szybciej podnosić stężenie glukozy. Ogranicz spożycie winogron, bananów, ananasa, melona, a także suszonych owoców.

7. Kontroluj kaloryczność swojej diety.

   Jej wartość powinna być dobrana indywidualnie - warto w tym przypadku skonsultować się z dietetykiem, który dostosuje ją do Twoich potrzeb. Jeżeli borykasz się z nadwagą lub otyłością, istotne znaczenie ma redukcja nadmiaru masy ciała, a następnie utrzymanie jej na właściwym poziomie. Zmniejszenie masy ciała wpływa korzystnie na kontrolę cukru we krwi.

8. Zwróć uwagę na jakość spożywanych tłuszczów.

   Wskazane są przede wszystkim tłuszcze roślinne (oprócz oleju kokosowego i palmowego), które pomogą w obniżeniu poziomu cholesterolu. Znajdziesz je zwłaszcza w orzechach, awokado, oliwie z oliwek czy oleju rzepakowym. Zmniejsz z kolei spożycie tłuszczów zwierzęcych (tzw. nasyconych). Ich źródłem jest np. masło, boczek, śmietana czy wołowina.

9. Stosuj właściwe techniki kulinarne.

   Przy cukrzycy zaleca się gotowanie na parze, pieczenie w folii, czy duszenie bez obsmażania. Unikaj produktów smażonych, takich jak frytki czy chipsy.

10. Ogranicz do minimum spożycie alkoholu, pamiętając o regularnej podaży płynów.

    Alkohol blokuje uwalnianie glukozy z wątroby, stąd też jego podaż może zwiększać ryzyko hipoglikemii, czyli obniżenia poziomu glukozy we krwi. Sięgaj z kolei regularnie po płyny, najlepiej w postaci wody mineralnej. Aby zadbać o prawidłowe nawodnienie, możesz też pić kawę i herbatę bez dodatku cukru czy soki warzywne^2-5.

Dodatkowe wsparcie żywieniowe w cukrzycy

Jeżeli jednak cukrzycy towarzyszy niedożywienie lub istnieje zagrożenie rozwoju niedożywienia, pomocnym rozwiązaniem może być zastosowanie żywienia medycznego. Jego wdrożenie może mieć pozytywny wpływ na stan odżywienia pacjentów z zaburzeniami metabolizmu glukozy, kiedy codzienne żywienie jest utrudnione, a choroba sprzyja utracie masy ciała. Przykładem może być preparat odżywczy Resource Diabet Plus w płynnej formie. Jest to wysokoenergetyczny i wysokobiałkowy produkt (aż 18 g w 1 butelce) z dodatkiem błonnika rozpuszczalnego, dlatego też może być stosowany jako jedyne źródło pożywienia jak i uzupełnienie diety. Resource Diabet Plus dodatkowo odznacza się niskim indeksem glikemicznym (IG = 30) oraz specjalnym profilem węglowodanowym, dzięki czemu nie wpływa na wahania poziomu glukozy we krwi. Ma również niską osmolarność: 300 mOsm/l, która przyczynia się do dobrej tolerancji żywienia. Zastosowanie tego rozwiązania może okazać się pomocne dla diabetyków zarówno w trakcie leczenia onkologicznego, okresu okołooperacyjnego i rekonwalescencji, jak również podczas leczenia ran i odleżyn, a także dla osób starszych z cukrzycą.

Podsumowując, dodatkowe wsparcie żywieniowe może być bardzo korzystne dla pacjentów z cukrzycą, którzy chcą zwiększyć efektywność swojego leczenia i poprawić swoje zdrowie. Suplementy diety, w tym witaminy, składniki mineralne oraz probiotyki, mogą pomóc w regulacji poziomu cukru we krwi oraz wpłynąć korzystnie na układ pokarmowy chorego. Ważne jest jednak, aby skonsultować się z lekarzem przed rozpoczęciem stosowania jakichkolwiek suplementów. Pamiętajmy, że dieta i styl życia odgrywają kluczową rolę w kontroli cukrzycy, a każdy krok, nawet ten najmniejszy, w kierunku zdrowszego stylu życia, przynosi korzyści dla naszego organizmu.