Insulinooporność - przyczyny, objawy, żywienie

Insulinooporność to zaburzenie, które polega na niewłaściwej reakcji organizmu na insulinę. Jest to hormon produkowany przez trzustkę, który reguluje stężenie glukozy we krwi. Do czynników ryzyka zalicza się głównie nadwagę i otyłość oraz brak aktywności fizycznej. Początkowo możesz nie doświadczać objawów tej choroby, jednak z czasem może pojawić się zwiększone pragnienie i głód, czy częstsze oddawanie moczu. Nieleczona insulinooporność może w przyszłości prowadzić do rozwoju cukrzycy typu 2. Podstawowym sposobem leczenia tego zaburzenia jest modyfikacja stylu życia, a w szczególności stosowanie prawidłowo zbilansowanej diety².

Przyczyny insulinooporności

Wskazuje się, że do rozwoju insulinooporności przyczynia się przede wszystkim nadmierna masa ciała (szczególnie nadmiar tkanki tłuszczowej w okolicy brzucha) oraz siedzący tryb życia. Oba czynniki nie sprzyjają utrzymaniu prawidłowego poziomu glukozy we krwi.

Do innych przyczyn występowania tego zaburzenia zaliczyć można:

• predyspozycje genetyczne - występowanie cukrzycy u rodzica lub rodzeństwa,
• wysokie ciśnienie krwi,
• niewłaściwy poziom cholesterolu,
• cukrzyca ciążowa,
• zespół policystycznych jajników (PCOS),
• wiek - 45 lat lub więcej,
• występowanie udaru mózgu lub chorób serca,
• problemy ze snem,
• zaburzenia hormonalne, takie jak np. zespół Cushinga².

Jakie są objawy insulinooporności?

Osoby z insulinoopornością często nie dostrzegają żadnych symptomów choroby. Zazwyczaj schorzenie to jest wykrywane przez lekarza podczas rutynowego badania krwi lub corocznej kontroli stanu zdrowia³. Z biegiem czasu, choroba ta może się jednak pogłębiać, skutkując podwyższonym stężeniem glukozy we krwi. W takiej sytuacji mogą pojawić się objawy, takie jak:

• częste oddawanie moczu,
• zwiększone odczuwanie głodu i pragnienia,
• bóle głowy,
• pogorszenie wzroku
• wolno gojące rany,
• infekcje skóry i pochwy¹.

Żywienie w insulinooporności

Insulinooporność, będąca często symptomem rozwijającej się cukrzycy, jest chorobą cywilizacyjną – jak zatem z nią walczyć i jakie nawyki żywieniowe przyjąć? Jest to zaburzenie dietozależne, co oznacza, że odpowiednio skomponowana dieta pozwala na poprawę stanu zdrowia chorego. Żywienie przy insulinooporności powinno bazować na produktach o niskim indeksie glikemicznym (IG). Jest to miara określająca wpływ danego produktu na wzrost stężenia glukozy we krwi. Jeżeli produkt posiada wysoki indeks glikemiczny, jego spożycie powoduje gwałtowny wzrost poziomu glukozy we krwi. Natomiast produkty o niskim IG sprawiają, że po ich konsumpcji stężenie glukozy we krwi zwiększa się stopniowo i proces ten jest rozłożony w czasie. W związku z tym, stosowanie diety opartej na produktach o niskim indeksie glikemicznym pozwala na zwiększenie wrażliwości komórek na insulinę, lepszą kontrolę poziomu cukru we krwi, a także wsparcie redukcji masy ciała.

Jak zatem powinna wyglądać codzienna dieta w insulinooporności?

1. Postaw na warzywa – to one powinny być kluczowym elementem Twojego jadłospisu.

   Sięgaj po te, które odznaczają się najniższym indeksem glikemicznym, a więc przede wszystkim surowe, nieprzetworzone, nieskrobiowe, ze skórką. Zwróć uwagę, aby nie poddawać ich obróbce, w tym miksowaniu, blendowaniu czy siekaniu. W przypadku konieczności zastosowania obróbki termicznej, postaraj się, aby trwała ona jak najkrócej.

2. Zadbaj o odpowiednią podaż błonnika pokarmowego.

   Znajdziesz go przede wszystkim w pełnoziarnistych produktach zbożowych, a więc w gruboziarnistych kaszach, ciemnym pieczywie czy brązowym ryżu. Składnik ten opóźnia opróżnianie żołądka, a także wchłanianie w jelitach, co ostatecznie prowadzi do wolniejszego wzrostu poziomu glikemii po posiłku.

3. Zwróć uwagę na podaż owoców.

   Pomimo wysokiej wartości odżywczej, należy pamiętać, że produkty te są również źródłem pewnych ilości cukrów prostych. Do owoców o niskim IG zaliczyć można maliny, borówki, jagody czy jeżyny. Postaraj się spożywać owoce ze skórką (o ile to możliwe) wraz z dodatkami białkowo-tłuszczowymi. Przykładem takich połączeń mogą być owoce z twarogiem, skyrem czy orzechami. Mogą stanowić one również uzupełnienie sałatki.

4. Wybieraj naturalny nabiał bez dodatku cukru.

   Przykładem może być twaróg, jogurt naturalny czy maślanka. Wskazuje się, że podaż produktów obfitujących w wapń może pozytywnie oddziaływać na wrażliwość organizmu na insulinę. Uważaj jednak na mleko, które odznacza się wyższym indeksem glikemicznym – wykorzystuj go sporadycznie jako dodatek do posiłków.

5. Przyjrzyj się jakości spożywanych tłuszczów.

   Przy insulinooporności zaleca się podaż nienasyconych kwasów tłuszczowych (w tym kwasów omega-3), które znajdziesz w orzechach, oliwie z oliwek czy oleju rzepakowym^4,5.

6. Ogranicz podaż produktów obfitujących w cukier.

   Słodycze i inne produkty będące źródłem cukru odznaczają się wysokim IG, w związku z tym, nie są zalecane w żywieniu przy insulinooporności. Warto jednak pamiętać, że ich sporadyczne spożycie w umiarkowanych ilościach, w połączeniu z dodatkiem białkowo-tłuszczowym i systematyczną aktywnością fizyczną może być częścią Twojego planu żywieniowego.

7. Zadbaj o regularność spożywanych posiłków.

   Zalecenie to ma istotne znaczenie w insulinooporności - pomaga uregulować stężenie glukozy i insuliny w ciągu dnia⁶.

8. Możesz rozważyć z lekarzem zastosowanie dodatkowego wsparcia żywieniowego.

   W przypadku niedożywienia lub zagrożenia jego wystąpienia w insulinooporności, zastosowanie żywienia medycznego może okazać się pomocne. Jeżeli obserwujesz utratę masy ciała, a pokrycie zapotrzebowania wraz z tradycyjną dietą jest utrudnione, skonsultuj się z lekarzem. Zastosowanie tego rozwiązania może korzystnie wpłynąć na stan odżywienia przy zaburzeniach metabolizmu glukozy. Resource Diabet Plus zawiera 320 kcal, aż 18 g białka i 5 g błonnika w jednej butelce. Produkt ten nie wpływa na znaczne wahania glikemii, ze względu na niski IG (IG=30), a niska osmolarność: 300 mOsm/l umożliwia jego dobrą tolerancję.
   Co więcej, jego spożycie pozwala na urozmaicenie posiłków, a także uzupełnienie codziennej diety w cenne białko. Resource Diabet Plus może być skutecznym rozwiązaniem, jeżeli chorujesz na insulinooporność, a jednocześnie jesteś w trakcie terapii przeciwnowotworowej, leczenia ran i odleżyn, czy w okresie okołooperacyjnym i rekonwalescencji.