Nowotwór odbytu – żywienie chorych

Nowotwory jelita grubego, w tym nowotwór odbytu, stanowią jedne z najczęściej występujących nowotworów złośliwych. Zgodnie z danymi Krajowego Rejestru Nowotworów, schorzenia te dotykają niemal 2-krotnie częściej mężczyzn niż kobiet1. Warto zwrócić uwagę, że już w momencie diagnozy nowotworu, znaczna część pacjentów wykazuje symptomy niedożywienia. Stwierdza się, że nawet 80 % pacjentów onkologicznych cierpi z powodu utraty masy ciała. Co więcej, w grupie podwyższonego ryzyka niedożywienia znajdują się chorzy, u których nowotwór zlokalizowany jest właśnie w obrębie układu pokarmowego – w tym cierpiący na raka odbytu (odmiany raka jelita grubego)².

Wpływ nowotworu odbytu na żywienie

Choroba nowotworowa oraz zastosowane leczenie mogą mieć negatywny wpływ na stan odżywienia. Lokalizacja guza w przewodzie pokarmowym, w przypadku nowotworów jelita grubego, w tym raka odbytu może zaburzać proces trawienia pokarmu oraz wchłaniania składników odżywczych, a także skutkować niedrożnością. Dodatkowo, zastosowana terapia przeciwnowotworowa może mieć wpływ na występowanie działań niepożądanych takich, jak biegunki, nudności, zaparcia czy wymioty. Dolegliwości te mogą utrudniać prawidłowe żywienie poprzez zmniejszenie apetytu, niezamierzony spadek masy ciała, osłabienie organizmu, a w konsekwencji rozwój niedożywienia. W związku z tym, właściwa dieta stanowi istotny czynnik mający wpływ na przebieg procesu leczenia. Celem żywienia w chorobie nowotworowej jest przede wszystkim prewencja niedożywienia³.

Dieta w nowotworze odbytu

Właściwa dieta w nowotworach jelita grubego może wymagać wprowadzenia odpowiednich modyfikacji do Twojego codziennego jadłospisu. Poniżej znajdziesz najważniejsze zalecenia żywieniowe w nowotworze odbytu.

• Stosuj dietę lekkostrawną.

  Wyeliminuj z codziennej diety pokarmy ciężkostrawne, a więc obfitujące w tłuszcz, smażone, wędzone, a także surowe owoce i warzywa, napoje gazowane czy ostre przyprawy. Zalecenie to jest szczególnie istotne dla pacjentów przyjmujących radioterapię w okolicach brzucha i miednicy⁴. Spożycie wspomnianych produktów może mieć wpływ na występowanie uciążliwych dolegliwości takich, jak gazy, które zwłaszcza przy kolostomii, mogą okazać się trudne do kontrolowania⁵.

• Zwiększ podaż produktów obfitujących w białko.

  Choroba nowotworowa zwiększa zapotrzebowanie organizmu na białko, które stanowi główny składnik funkcjonalny i strukturalny komórek ciała, pełniąc istotną rolę w naprawie tkanek. Białka, to także przeciwciała, które uczestniczą w obronie organizmu przed patogenami. Ich dobrym źródłem są szczególnie produkty takie, jak chude mięso drobiowe, ryby morskie, jaja czy fermentowane produkty mleczne^4,6. Jeżeli spożywasz niewielkie ilości pożywienia, a właściwa podaż białka jest dla Ciebie ogromnym wyzwaniem, możesz skonsultować z lekarzem zastosowanie doustnych preparatów odżywczych o zwiększonej zawartości białka. Przykładem może być produkt Resource® Protein, który w jednej butelce zawiera aż 18,8 g białka. Produkty Resource® Protein to wsparcie żywieniowe w czasie leczenia onkologicznego i rekonwalescencji. Uzupełnienie codziennej diety żywnością medyczną może mieć pozytywny wpływ na stan odżywienia w chorobie nowotworowej.

• Ogranicz spożycie błonnika pokarmowego.

  Zwiększona podaż błonnika pokarmowego może skutkować występowaniem nieprzyjemnych dolegliwości takich, jak biegunki czy kurczowe bóle brzucha. Dotyczy to szczególnie pacjentów po przebytej operacji w obrębie przewodu pokarmowego lub po zastosowanej radioterapii w okolicy jamy brzusznej. Wdrożenie radioterapii w przypadku nowotworu odbytu często skutkuje zwiększoną częstotliwością wypróżniania. W takiej sytuacji zamień produkty zbożowe na jaśniejsze pieczywo czy drobniejsze kasze. Po ustąpieniu dolegliwości, kiedy Twój układ pokarmowy zacznie prawidłowo pracować, możesz stopniowo wdrażać do codziennej diety produkty będące źródłem błonnika pokarmowego^3,5.

• Zadbaj o spożycie warzyw i owoców.

  Produkty te, dzięki zawartości antyoksydantów i substancji bioaktywnych, pozwalają na wzmocnienie funkcji odpornościowych organizmu. Zwróć uwagę, w jakiej formie toleruje je Twój organizm - konieczne może okazać się spożywanie warzyw i owoców przecieranych, gotowanych w niewielkiej ilości wody lub na parze, do momentu uzyskania miękkości. Pamiętaj, aby gotować je w całości, a rozdrabnianie zostawić na sam koniec - dzięki temu pozwolisz na zachowanie większej ilości składników mineralnych i witamin.

• Uważaj na nasiona roślin strączkowych.

  Produkty te, zwłaszcza suszone nasiona roślin strączkowych takie, jak fasola czy groch, mogą wywoływać wzdęcia. W związku z tym warto ograniczyć ich spożycie, szczególnie w przypadku występowania nowotworów przewodu pokarmowego czy stosowania radioterapii w okolicach jamy brzusznej.

• Unikaj spożycia produktów o znacznej zawartości soli.

  Ogranicz doprawianie potraw solą - w zamian wykorzystaj łagodne przyprawy takie, jak bazylia, natka pietruszki, majeranek, cynamon czy słodka papryka. Nadmiar soli w codziennej diecie wpływa niekorzystnie na ciśnienie tętnicze krwi, a także wiele schorzeń metabolicznych³.

• Możesz rozważyć wzbogacenie diety kwasami tłuszczowymi omega-3 lub olejem rybim.

  Według ESPEN, pacjenci onkologiczni zagrożeni rozwojem niedożywienia, w zaawansowanym stadium raka jelita grubego, u których wdrożono chemioterapię, mogą rozważyć zastosowanie wspomnianej suplementacji. Uzupełnienie codziennego jadłospisu kwasami tłuszczowymi omega-3 lub olejem rybim może pomóc w zwiększeniu apetytu, a także beztłuszczowej masy ciała chorego⁴.